Zaman Yönetimi

Psikiyatri ve psikoloji kliniklerine başvuruda en sık rastlanan şikayetlerden birisi zaman yönetimiyle ilgili şikayetlerdir. Bunu bireysel dile getirdikleri gibi, eşi , çocukları, sevgilisi içinde şikayet olarak bildirenlerde çoktur.

Şikayet direk zaman yönetimi sorunu olmayabilir. Genelde bu bir iş erteleme, işini zamanında yapmama, sıkıştırma, sınavda zamanı yettirememe, işlerin karmaşık olduğundan şikayet etme, hazırlanıp okula işe gidememe şeklinde olabilir.

Zaman yönetiminin olmazsa olmaz kuralı planlamadır. Genelde planlama sorunları zamanı yönetememeyi getirir. Planlama büyürken ailenin öğretebileceği bir şeydir. Planlama yapmayan ailelerde zaman yönetimi konusunda hep zorlanılır. Planlamada öncelikle düşünülerek hareket etmesi gerekliliğini gösterir.

Özellikle öğrencilerin dev ve sınav çalışmalarını son dakikaya bırakması da bir planlama ve zamanlama sorunudur. Yine işte çok zorlanan bir kişide zamanlama sorunu yaşar.

Bazen aşırı sorumluluk sahibi obsesif dediğimiz takıntılı kişiler fazla sorumluluktan mükemmeliyetçi olup işi bitiremezler. Bu da başka uçta bir zamanlama sorunudur. Bu kişiler ayrıntılara dalmaktan ana portreyi kaçırırlar ve işlerini uzatırlar. Böyle kişiler işi tekrar  yapabilir. Buradaki amaç mükemmel olmasıdır. Bir süre sonra bu iş yükü yorgunluğa neden olur.

Psikiyatri ve psikolojide hastalığın şiddeti kişinin işlevselliğinin ne kadar etkilendiğiyle ölçülür. İşlevsellik iş ve okul yaşamı, insan , aile ilişkilerini içerir. Zaman yönetiminin bozulması iş ve okul hayatını etkileyerek  işlevselliğini düşürecektir. Zamanla arkadaş , aile ilişkilerini de bozacaktır.

Zaman yönetimi psikiyatrik hastalıklarda genelde bozulur Tabi ki bilişsel işlevleri etkilemesi bunun nedenidir.

Özellikle okul çağındaki çocuk ve ergenlerde ailelerin en çok sorun yaşadığı nokta zaman yönetiminde ki sorunlardır. Çocuk ve genç zaman yönetimi konusunda zorlanır. Bir bakarsınız ki saatlerce bilgisayar oynar ama ödevlerine bir saat ayırmaz. Özellikler dikkat sorunları yaşayan hiperaktif çocuk ve gençlerde bu sorun çok fazladır.  Ders çalış baskısı aile ve gencin arasını açacaktır. Bu sorun ailenin çok etkili olamadığı üniversite döneminde de devam edebilir. Hatta erişkin çağda bu sorunlarla boğuşan çok sayıda insan vardır.

,           Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve disleksi gibi sorunlarda problemin ana nedeni düzeltilmelidir.  Bunun dışında çeşitli sebeplerle zaman yönetimi davranışı geliştirememiş kişiler  de bu konuda çalışılıp zaman yönetimi konusunda bir davranış geliştirmesi sağlanabilir.  Özellikle çocuklarda ailenin de içine girdiği davranışçı terapiler tercih edilmelidir. Sadece ders çalışması üzerinden değil de daha geniş bir  zaman planlaması eğitimi uzun vadede çok işe yarayacaktır. Bunlar adım adım planlar yaparak ve çocuğa davranış ödevleri vererek hedef davranışlar hem saat olarak arttırılır, hem de çocuğun planlama becerileri gelişir.

Genç insanda da sık görülen zaman yönetimi becerilerindeki sorunlar çocukluktan beri varsa ayrı değerlendirilir. Sonradan oluştuysa ayrı değerlendirilir. Sonradan oluşan zaman planlama sorunları : depresyon, kaygı bozukluğu, ilişki bozukluğu, şizofreni, günlük sorunlar gibi geniş bir yelpazede  görülebilecek problemlerin yanında olabilir. Bu kişilerde zaman yönetimi sorunu dışında bu hastalık yada problemlerin ek belirtileri de görülür. Genelde tedavi ve müdahalelerle asıl sorun çözülünce zaman yönetimi de düzelir. İşine gücüne aynı performansla döner.

Çocukluktan beri devam eden zaman yönetimi sorununda çocukluktan gelen dikkat eksikliği gibi bozukluklar olabilir. Bunlarda da erişkin tip dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tedavi edilir. Bunu yanında sadece zaman yönetimi konusunda davranış geliştirememiş kişilerde yine davranışçı yöntemlerle adım adım terapilerle davranış yerleştirilebilir.

Görüldüğü gibi basit gibi görünen zaman yönetimi kişilerin bütün hayatına yansıyabilecek sorunlar yaratabiliyor. Anne baba çocuklarına zaman yönetimini öğretmek istiyorlarsa kendileri iyi bir zaman yönetimine sahip olmalı. Çocuklara da böylece örnek olarak eğitmelidir. Bu nedenle anne ve babada evde istikrarlı davranmalı. Kendi işlerini zamanında yaparak ve çocuklarına da sorumluluklar verip takip ederek zaman yönetimini geliştirmelidirler.