Çocuklarda Konuşma Gecikmesi ve Dil Bozuklukları

Çocuklarda konuşma gecikmesi ve dil bozuklukları çocuk ve ergen psikiyatrisinde çok sık görülen, çocuk ve ergen psikiyatrisi kliniklerinde sık danışılan bir konudur.

Konuşma gecikmesi zeka geriliği, duyusal bozukluklar (işitme sorunları), nörolojik hasar ve duygusal yoksunluk gibi durumlarda görülebilir. Ayrıca çocuk ve ergen kliniklerine başvuran otizm bozukluğu ve Asperger sendromu gibi hastalıklarda da konuşma gecikmesi gözlenir.

Çocukta konuşma gecikmesi düşünülüyor ise ilk önce ağızın fiziksel yapısına bakmak gerekir . Ağızdaki morfolojik farklılıklar konuşmayı fiziksel olarak engelleyebilir. Mesela dil altı bağı denilen frenulum, dili olması gerektiğinden aşağıda tutuyor olabilir. Bu nedenle çocuk dilini yeterli kıvraklıkta kullanamamaktadır. Çocuk ve ergen psikiyatristi ilk önce bir ağız muayenesi yaparak,  gerekirse çocuğu kulak burun boğaz uzmanına göndererek değerlendirme başlamalıdır. Yine ağız ve çevresindeki kasların yavaş gelişmesi de konuşmanın sağlıklı olmasını engelleyebilir. Bu ayrıca beslenme ve yutma sorunları yaratabilir. Psikiyatristin bu yönde de sorular sorması faydalı olacaktır.

Çocuklarda işitme sorunu da konuşma gecikmesi yapabilir. Çok ağır işitme sorunlarını aileler genelde çocukların sese bakmamasıyla anlayabilmektedir ancak hafif işitme sorunları ise konuşmayı geciktirir. Çocuk ve ergen psikiyatristine başvuruda bu da gözünün de bulundurularak ayrıntılı incelenmeli ve birkaç ses çıkararak çocuğun duyup duymadığına bakılmalı ayrıca işitme testi yapılması için de kulak burun boğaz bölümüne yönlendirilmeli ve testin sonucuna göre tedavi planlanmalıdır.

Konuşma gecikmesinin çocuk üzerindeki psikolojik etkileri de izlenmeli ve akranları ile olan ilişkilerine etkileri takip edilmelidir.

Çocuğun yaşadığı evde birkaç dil konuşulması da konuşmayı geciktirebilir. Özellikle Almanya gibi Türklerin çok olduğu ülkelerde evde Türkçe konuşulması kreşte Almanca konuşulması çocuğun bocalamasına neden olabilir.

Çocukta uzun süren hastalıklar, uzun süreli hastane yatışları, özellikle bakım evlerindeki çocuklardaki duygusal yoksunluk ya da anne baba ilgisindeki yetersizlik çocuk gelişimini olumsuz etkileyen ve konuşma gecikmesine sebep olan diğer faktörlerdir.

Son dönemlerde evlerde sık görülen tv , tablet, bilgisayar ile çizgi film v.b. şeyleri uzun süreli izlemek konuşmayı geciktirebilir. Psikiyatriye başvuran ailelerde evde çocuğu oyalamak için tv ve tabletten faydalandıklarını çokça ifade etmişlerdir. Bir süre sonra çocuk tv ve tablet olmadan şiddetli tepki verdiği için annede bunları açmak zorunda kalabilir. Bu durumlarda tv ve tablet kullanımının sınırlandırılması ve ailenin konuşarak iletişimi arttırması önerilir.

Çocuk ve ergen psikiyatrisi, psikoloji kliniklerinde sıkça görülen konuşma gecikmelerinin büyük kısmı ise zeka geriliği, otizm ve benzeri hastalıklardandır. Bu durumlarda ana hastalığın tedavisi öncelikli olmalı ve özel eğitim çalışmaları ve psikolojik tedavi ön planda tutulmalıdır.

Konuşma gecikmesi olan çocuk için bir çocuk psikiyatristine başvurulmalı ve çocuklarla etkili zaman geçirerek konuşması geliştirilmelidir. Çocuklar kendi evlerinde genellikle istediklerini anlatabildiği için konuşma ihtiyacı duymayabilir. Bu nedenle bir kreşe başlatmak da konuşmayı hızlandıracaktır çünkü akranları kendini anlamayacağı için konuşma konusunda çocuk kendini zorlayacaktır.